voor succesformule Fabriek Fris
Lees verder onder de foto.
Milieuvriendelijke oplossingen
De aangeleverde textiel is heel wisselend van design en kwaliteit, dus het is een heel gepuzzel om het toe te passen in de productie. Maar die loopt steeds soepeler. In samenwerking met Wageningen University & Research wordt bijvoorbeeld gekeken naar milieuvriendelijke oplossingen voor het plastic in de designknopen. Dat onderzoek start in januari. “We streven naar optimale recycling. Veel gebruikt textiel wordt verwerkt tot isolatiemateriaal of poetslappen. Dat is downcycling. Er is veel meer mogelijk”, aldus de ontwerpster.
Fabriek Fris, een confectieatelier waar textiel gerecycled wordt, won op 29 september de Innovatieprijs Regio Foodvalley 2021. Het bedrijf uit Ede verwerkt oude lakens en tafelkleden uit de horeca weer tot kwalitatief goede kokskleding. In het proces wordt alles gedaan om CO2-uitstoot zo veel mogelijk te beperken. Daarnaast geeft Fabriek Fris statushouders een kans door ze in het atelier aan het werk te zetten en taallessen te geven. De formule is op alle fronten succesvol, zo laat Rosan van Boven zien. Zij is een van de initiatiefnemers van Fabriek Fris.
Ontwerpster Rosan van Boven is opgeleid aan het Amsterdam Fashion Institute en de Nottingham Trent University. Voordat zij in Ede ‘landde’, hield ze zich onder andere bezig met het verhuizen van een productiefaciliteit van China naar Skopje, Macedonië. Samen met Moniek Overmars en de Edese Kim Bijvank besloot zij ook een productielijn in Nederland op te starten, midden in coronatijd. De belangrijkste voorwaarde was duurzaamheid. Dat is te zien in hun eigen kledinglijn OSIAS en in hun productiemethoden. Van Boven: “We doen veel voor Nederlandse ontwerpers, maar die werken seizoensgebonden. Dus zijn we ook werkkleding gaan maken. Dan is er geen zomer- en wintercollectie, maar een constante workflow om werkgelegenheid te bieden.”
naar optimale recycling’
Fabriek Fris wilde dat vanuit een reststroom doen en benaderde horecabedrijven voor tweedehands materiaal. Uiteindelijk kwamen ze uit bij Wasserij Best uit Amsterdam, die linnengoed en kleding verhuurt aan de horeca. Het leidde tot een proactieve samenwerking, zegt Van Boven. “Zij maken geen extra kilometers en wij hoeven niet te betalen voor de grondstoffen en het transport. Wij leveren hun weer koksbuizen.”
Fabriek Fris wint de Innovatieprijs Regio Foodvalley. Rosan Boven (r): “We zijn blij dat onze crossover-aanpak werd gezien.”
Vooral statushouders aan het werk
“Wij vonden Fabriek Fris niet alleen heel innovatief, maar ook heel hoog scoren op thema’s als samenwerking en kansen creëren”, constateerde juryvoorzitter Maarten Vriens van de Innovatieprijs in september, “bijvoorbeeld doordat in hun atelier vooral statushouders aan het werk zijn.” Dat zit in het DNA van Fabriek Fris, zegt Van Boven. Tegelijkertijd zijn er hier nog nauwelijks vakmensen te vinden. “Dat is jammer”, vindt ze. “Nederland heeft een eeuwenoude textieltraditie, denk aan Tilburg en Enschede. We moeten echt oppassen dat die niet verloren gaat.” De keuze voor statushouders was dus snel gemaakt. “Zo dragen we ook bij aan de maatschappij”, legt Van Boven uit. Fabriek Fris werkt hiervoor samen met alle gemeenten uit de Regio Foodvalley. “We zorgen voor werkervaring, begeleiden mensen naar ander werk en we geven taallessen. Die lessen, in samenwerking met Taalhuis Ede, zijn elke maandagochtend een heel gezellig begin van de week!”
Het praktijkonderzoek bij het Insect Experience Centre en de larvenkwekerij is onderdeel van de Regio Deal Foodvalley. In de Regio Deal Foodvalley werken rijk en regio samen aan de versnelde transitie naar een gezond en duurzaam voedselsysteem.
In de verdere toekomst ziet Jansen nog meer toepassingen, al is de commercie daarvan nog ver weg. Bijvoorbeeld bepaalde vliegenlarven voor wondzalf tegen bacteriële infectie, waarbij vliegen snel met de bacteriemutaties mee kunnen muteren. Of insectenlarven als makers van kleurstoffen.
Voor het praktijkcentrum betekent de larven-kwekerij, die al bijna rijp is voor de markt,
een grote stap vooruit in de eiwittransitie van
de pluimveesector. Voor Jansen als onderzoeker, die dieren, net als mensen trouwens, in hun systemen beziet, is de grootste drive het idee om aan het begin te staan van een heel nieuwe sector.
In het atelier zijn vooral statushouders aan het werk.
Geen racewerk is ook duurzaamheid
Fabriek Fris is nu anderhalf jaar bezig en is in die tijd gegroeid tot een volwassen bedrijf met een jonge spirit. Er werken nu gemiddeld zo’n tien man (m/v). De Innovatieprijs kwam dus precies op het juiste moment, al waren de ondernemers erg verbaasd dat ze wonnen. “We deden niks aan technologische vernieuwing en zitten niet in de food-sector”, zegt Van Boven. “We voelden ons een beetje een vreemde eend in de bijt. Maar we zijn blij dat onze crossover-aanpak werd gezien.”
De dames van Fabriek Fris zitten nog boordevol nieuwe plannen, maar die worden even op een lager pitje gezet. “Voorlopig gaan we geen nieuwe projecten aan”, zegt Van Boven. “Het komende jaar gaan we bestendigen, beter worden in wat we nu doen. Ook dat zie ik als duurzaamheid. Het moet geen racewerk worden.”
voor succesformule Fabriek Fris
De dames van Fabriek Fris zitten nog boordevol nieuwe plannen, maar die worden even op een lager pitje gezet. “Voorlopig gaan we geen nieuwe projecten aan”, zegt Van Boven. “Het komende jaar gaan we bestendigen, beter worden in wat we nu doen. Ook dat zie ik als duurzaamheid. Het moet geen racewerk worden.”
Fabriek Fris is nu anderhalf jaar bezig en is in die tijd gegroeid tot een volwassen bedrijf met een jonge spirit. Er werken nu gemiddeld zo’n tien man (m/v). De Innovatieprijs kwam dus precies op het juiste moment, al waren de ondernemers erg verbaasd dat ze wonnen. “We deden niks aan technologische vernieuwing en zitten niet in de food-sector”, zegt Van Boven. “We voelden ons een beetje een vreemde eend in de bijt. Maar we zijn blij dat onze crossover-aanpak werd gezien.”
Geen racewerk is ook duurzaamheid
In het atelier zijn vooral statushouders aan het werk.
Vooral statushouders aan het werk
“Wij vonden Fabriek Fris niet alleen heel innovatief, maar ook heel hoog scoren op thema’s als samenwerking en kansen creëren”, constateerde juryvoorzitter Maarten Vriens van de Innovatieprijs in september, “bijvoorbeeld doordat in hun atelier vooral statushouders aan het werk zijn.” Dat zit in het DNA van Fabriek Fris, zegt Van Boven. Tegelijkertijd zijn er hier nog nauwelijks vakmensen te vinden. “Dat is jammer”, vindt ze. “Nederland heeft een eeuwenoude textieltraditie, denk aan Tilburg en Enschede. We moeten echt oppassen dat die niet verloren gaat.” De keuze voor statushouders was dus snel gemaakt. “Zo dragen we ook bij aan de maatschappij”, legt Van Boven uit. Fabriek Fris werkt hiervoor samen met alle gemeenten uit de Regio Foodvalley. “We zorgen voor werkervaring, begeleiden mensen naar ander werk en we geven taallessen. Die lessen, in samenwerking met Taalhuis Ede, zijn elke maandagochtend een heel gezellig begin van de week!”
Milieuvriendelijke oplossingen
De aangeleverde textiel is heel wisselend van design en kwaliteit, dus het is een heel gepuzzel om het toe te passen in de productie. Maar die loopt steeds soepeler. In samenwerking met Wageningen University & Research wordt bijvoorbeeld gekeken naar milieuvriendelijke oplossingen voor het plastic in de designknopen. Dat onderzoek start in januari. “We streven naar optimale recycling. Veel gebruikt textiel wordt verwerkt tot isolatiemateriaal of poetslappen. Dat is downcycling. Er is veel meer mogelijk”, aldus de ontwerpster.
Fabriek Fris wint de Innovatieprijs Regio Foodvalley. Rosan Boven (r):
“We zijn blij dat onze crossover-aanpak werd gezien.”
Fabriek Fris wilde dat vanuit een reststroom doen en benaderde horecabedrijven voor tweedehands materiaal. Uiteindelijk kwamen ze uit bij Wasserij Best uit Amsterdam, die linnengoed en kleding verhuurt aan de horeca. Het leidde tot een proactieve samenwerking, zegt Van Boven. “Zij maken geen extra kilometers en wij hoeven niet te betalen voor de grondstoffen en het transport. Wij leveren hun weer koksbuizen.”
naar optimale recycling’
Ontwerpster Rosan van Boven is opgeleid aan het Amsterdam Fashion Institute en de Nottingham Trent University. Voordat zij in Ede ‘landde’, hield ze zich onder andere bezig met het verhuizen van een productiefaciliteit van China naar Skopje, Macedonië. Samen met Moniek Overmars en de Edese Kim Bijvank besloot zij ook een productielijn in Nederland op te starten, midden in coronatijd. De belangrijkste voorwaarde was duurzaamheid. Dat is te zien in hun eigen kledinglijn OSIAS en in hun productiemethoden. Van Boven: “We doen veel voor Nederlandse ontwerpers, maar die werken seizoensgebonden. Dus zijn we ook werkkleding gaan maken. Dan is er geen zomer- en wintercollectie, maar een constante workflow om werkgelegenheid te bieden.”
Fabriek Fris, een confectieatelier waar textiel gerecycled wordt, won op 29 september de Innovatieprijs Regio Foodvalley 2021. Het bedrijf uit Ede verwerkt oude lakens en tafelkleden uit de horeca weer tot kwalitatief goede kokskleding. In het proces wordt alles gedaan om CO2-uitstoot zo veel mogelijk te beperken. Daarnaast geeft Fabriek Fris statushouders een kans door ze in het atelier aan het werk te zetten en taallessen te geven. De formule is op alle fronten succesvol, zo laat Rosan van Boven zien. Zij is een van de initiatiefnemers van Fabriek Fris.